Passie voor het werk dupeert werknemer en helpt werkgevers

ma 20 jun 2022

Werken met passie is een gevleugeld begrip op de arbeidsmarkt. Maar die passie blijkt leuker voor werkgevers dan voor werknemers, ontdekte Erin A. Cech, een Amerikaanse hoofddocent in de sociologie aan de Universiteit van Michigan. Ze deed onderzoek naar sociale factoren die de keuze van sollicitanten bepalen voor werk en carrières. Ze ontdekte dat werknemers die op de arbeidsmarkt hun passie volgen, daar zelden een stabiele loopbaan door krijgen waar ze plezier aan beleven. Deze bevindingen beschrijft Cech (2021) in haar boek The Trouble with Passion: How Searching for Fulfillment at Work Fosters Inequality.

De prominente rol van passie
Cech stelt dat het vooral werkgevers zijn die baat hebben bij de passie van gepassioneerde medewerkers. Ze analyseerde hoe potentiële werkgevers reageren op motieven die sollicitanten aangeven als ze een baan zoeken. Gepassioneerde sollicitanten krijgen vaak de voorkeur van werkgevers. Werkgevers leven in de veronderstelling dat gepassioneerde medewerkers bereid zijn om offers te brengen voor hun werk. Zo zouden ze minder vaak aandringen op een hoger salaris, ze letten niet op baanzekerheid en geven minder om vrije tijd. Ook gaan werkgevers er vanuit dat gepassioneerde werknemers harder werken.

In haar boek vraagt Cech zich af waar die prominente rol van passie vandaan komt. Ze concludeert dat die is terug te voeren op de teloorgang van de vaste baan. Zelfs goed geschoolden hebben weinig zicht op werkzekerheid, de meeste dienstverbanden zijn eindig. De eisen die werkgevers stellen aan inzet en productiviteit zijn daarentegen sterk toegenomen.

Passie als schijnoplossing
Volgens Cech houdt deze ontwikkeling gelijke tred met individualisering en de hang naar zelfexpressie. Werken uit passie past naadloos in deze trend, aldus de hoofddocent uit Michigan. Maar volgens haar biedt passie een schijnoplossing voor de druk om steeds harder te werken en de sociaal-culturele druk richting zelfexpressie. Passie ziet ze als het excuus om zingeving te ontlenen aan prestatiedruk.

“Als we proberen werk te vinden dat we passionerend vinden, stemmen we een groot stuk van wie we zijn af op ons betaald werk”, zo licht Cech toe in het Belgische HRmagazine. “Dat maakt ons besef van identiteit afhankelijk van een instituut dat daar niet voor bedoeld is. En dat is riskant voor iedereen, niet alleen voor wie financieel niet zo veilig zit en geen last heeft van economische inzinkingen.”

Zingeving vinden buiten betaald werk
Ze erkent plezier op het werk belangrijk is, bijvoorbeeld vanwege prettige collega’s of vanwege de missie van het bedrijf werk. “Maar proberen je passie te vinden in betaald werk gaat niet zelden ten koste van andere motieven, zoals baanzekerheid of salaris, of ten koste van vrije tijd om te investeren in zaken die we de moeite waard vinden. Intrinsieke motivatie belemmert ons om een breder evenwicht te vinden in het leven en om betekenis en zingeving te vinden buiten ons betaald werk. We mogen niet stoppen met andere zinvolle activiteiten te zoeken in ons leven.”

“Ik formuleer een fundamentele kritiek op de postindustriële kapitalistische economie, die van ons verwacht dat we ons niet alleen terugvinden in de producten die ze ons verkoopt, maar nu ook in de productie ervan. Dat veronderstelt een té radicale band tussen tewerkstelling en levensdoelen van mensen.” (bron: HRpraktijk)