Het belang van leiderschap in lean-transformaties: 5 succesfactoren
ma 18 nov 2024
Wat bepaalt het succes van een lean-transformatie? Experts Eppo Kuipers en Karine Mijnheer delen vijf succesfactoren. En niet voor niets, want zo’n 70% van deze transformaties mislukt. Vanuit hun ervaring zien Eppo en Karine twee bepalende componenten: leiderschap (voor 80%) en verbetervaardigheden (voor 20%). Die vormen daarmee de basis van veel organisatieproblemen, maar óók de sleutel tot succes.
Een belangrijke oorzaak van mislukte lean-transformaties is het onvermogen van senior management om hun gedrag aan te passen. Dit wordt bijvoorbeeld zichtbaar bij de invoering van flexwerkplekken: als de directie vasthoudt aan vaste werkplekken, slaagt de verandering niet. De boodschap is duidelijk: leidinggevenden moeten reflecteren op hun rol en bereid zijn hun gedrag te veranderen. Zonder deze bereidheid heeft een transformatie weinig kans van slagen.
Eppo en Karine delen de 5 belangrijkste aandachtspunten om een lean-transformatie wél te laten slagen.
- Leiderschap als basis
Leiders moeten reflecteren op hun gedrag, urgentie creëren en voorbeeldgedrag tonen. Enthousiasme en een duidelijke visie zijn essentieel om medewerkers te inspireren.
Een verandering is niet makkelijk. Mensen hebben een drijfveer nodig om in beweging te komen. Naast goede leiderschapsvaardigheden staat of valt een transitie bij een leider die het belangrijk maakt én daar zelf heel enthousiast over is. Je kunt niet verwachten dat iedereen even enthousiast is, maar hoe enthousiaster de leider, hoe meer enthousiasme ‘overblijft’ bij de medewerkers.
En dan nog, enthousiasme alleen is niet genoeg. Er is ook een zekere urgentie of ambitie nodig, het burning platform. Zorg daarom voor een duidelijk waarom. Je creëert hiermee een voedingsbodem om in beweging te komen. Het helpt om een helder verhaal te hebben, voorbeeldgedrag te laten zien en te waarderen wat er al is. Dat is de basis waarop je de transformatie bouwt.
- Heldere doelen
Formuleer concrete, meetbare doelen, gericht op medewerkersbetrokkenheid, klanttevredenheid en financiën. Dit creëert focus en een vliegwieleffect.
Lean is geen doel op zich, maar wel een effectief middel om de doelen van een organisatie te bereiken. Het is belangrijk om vooraf die doelen te bepalen, zodat gezamenlijke de juiste zaken worden aangepakt. Hoe concreter de doelen, hoe succesvoller het lean-traject.
Het is daarbij cruciaal om niet alleen de doelen helder te hebben, maar ook om ze regelmatig te evalueren en bij te stellen indien nodig. Dit zorgt ervoor dat het hele team gefocust blijft en dat de inspanningen in lijn blijven met de strategische richting van de organisatie.
- Continu communiceren
Open communicatie over successen, fouten en lessen houdt de organisatie betrokken en enthousiast.
Wanneer je het waarom en de doelen duidelijk hebt, begint een succesvolle start. Dat begint zoals gezegd met iedereen meenemen in het waarom en ook de doelen die je wil bereiken.
Open communicatie blijft gedurende de hele transformatie van groot belang. Deel je successen, maar vooral ook je fouten en lessen. Blijf dus communiceren. Beter te veel dan te weinig.
Een transformatie klein beginnen heeft als voordeel dat er snel resultaat zichtbaar is. Je leert hiermee snel en maakt enthousiasme los bij anderen. Als een waterlelie die goed groeit in stilstaand water, kun je de transformatie eenvoudig steeds groter maken.
- Langetermijnvisie
Geduld en discipline zijn nodig om verbeteringen duurzaam te maken en vast te houden.
Het succes van lean hangt niet alleen af van de initiële verbeteringen, maar vooral van continu blijven verbeteren. Dat vereist discipline en vasthoudendheid met de gedachte: zolang het niet werkt, hebben we het nog niet goed toegepast.
De uitdaging ligt dus in het behouden van de discipline om continu te leren van wat misgaat. Dit proces van reflectie is cruciaal om diepere, duurzame verbeteringen te realiseren. Organisaties die erin slagen om deze reflectie en langetermijnvisie te omarmen, blijken uiteindelijk het meest succesvol.
- Ontwikkeling van lean-vaardigheden
Investeer in kennis én gedragsverandering om lean succesvol te integreren in de organisatiecultuur.
Het is belangrijk dat medewerkers niet alleen kennis hebben van de lean-technieken, maar vooral leren hoe deze instrumenten effectief worden toegepast. Zonder inzicht in wanneer en hoe deze instrumenten het beste kunnen worden ingezet, zijn de voordelen beperkt.
Maar lean-capaciteiten gaan veel verder dan werkmethoden, overlegstructuren, operationele cijfers, processen en systemen. Het gaat met name over houding en gedrag van medewerkers. Dus niet alleen de harde kant wordt aangepakt, er wordt ook gewerkt aan de hardnekkige, meer onzichtbare kant, zoals teamontwikkeling, groepsdynamiek en gedrag.
Tot slot
Elke lean-transformatie is uniek, omdat geen organisatie hetzelfde is. Factoren zoals de omvang van de organisatie, de bestaande cultuur en de complexiteit van het product of de dienstverlening bepalen de meest geschikte aanpak. Maar leiderschap is overal de basis.
Leidinggevenden spelen een cruciale rol, in hun enthousiasme en voorbeeldgedrag om medewerkers mee te krijgen, bij het vaststellen van doelen en het bieden van helderheid over wat succes betekent. Intensieve betrokkenheid van het leiderschap is essentieel om de transformatie te integreren en te borgen. (gebaseerd op: Consultancy.nl)