Grote onzekerheid kan voor extra stress zorgen

ma 20 apr 2020

Soms kan onzekerheid of spanning aantrekkelijk zijn, bijvoorbeeld als je een thriller leest of naar het casino gaat, blijkt uit onderzoek. Maar voor veel mensen is het lastig om kalm te blijven in een situatie van algehele onzekerheid, zoals we bij de huidige coronapandemie ervaren.

“We weten niet hoelang de coronacrisis gaat duren, we weten niet wie er ziek wordt, wie herstelt en wie in het ziekenhuis belandt. Dat zijn grote onzekerheden die je minder makkelijk kunt kanaliseren”, zegt psycholoog Melinda Massoff tegen Business Insider.

Onzekerheid is een belangrijke oorzaak van stress
Door verhoogde onzekerheid wordt het lastig om plannen te maken voor de toekomst. Normaal gesproken doen we een beroep op ervaring uit het verleden om beslissingen te nemen over hoe we dingen gaan aanpakken. Maar als de toekomst ongewis is en we met iets compleet nieuws te maken hebben, bieden de ervaringen uit het verleden geen houvast voor besluiten. Als we geen houvast hebben voor het nemen van beslissingen, raken we bezorgd over wat de toekomst brengt. Je krijgt dan de neiging om verschillende scenario’s door te lopen en daarover te gaan piekeren. “Angst voor het onbekende zorgt ervoor dat ons brein zich zorgen gaan maken over mogelijke toekomstige bedreigingen”, legt psychiater Anisha Patel-Dunn uit. Angst voor het onbekende kan leiden tot stress, aldus Patel-Dunn. Stress activeert een mechanisme dat je prikkelt om een confrontatie aan te gaan of juist te vluchten. Dat gaat gepaard met fysieke veranderingen zoals een verhoogde hartslag en hormoonpieken. Over een langere periode kan chronische stress slecht zijn voor je gezondheid, met als gevolg een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en geheugenverlies. “Als je constant bezig bent met onzekerheid en voorbereidingen op mogelijke tegenslag, kan je chronisch gestrest raken en word je sneller angstig en onrustig”, zegt psycholoog Rebecca Sinclair.

Hoe je kunt omgaan met onzekerheid
Je kunt nooit alles onder controle hebben in het leven. Onverwachte gebeurtenissen zijn onvermijdelijk. Maar je kunt wel dingen doen om daar beter op voorbereid te zijn.

• Probeer beter te worden in het accepteren van onzekerheid

Onzekerheid is iets waar je dagelijks mee te maken hebt. Bijvoorbeeld als je naar je werk reist: kom je op tijd en veilig aan? Normaal gesproken denk je daar niet al te veel aan. Maar je kunt ook eens stil staan bij het feit dat gewone dingen die je regelmatig doet, in het gros van de gevallen goed gaan. Dat besef kan helpen om zaken waar grotere onzekerheden aan kleven, makkelijker te accepteren, zegt psycholoog Gertrude Lyons. Ben je extreem bezorgd door onzekerheid en word je er diep ongelukkig van, dan kan een vorm van gedragstherapie nuttig zijn.

• Mindfulness

Een onderzoek uit 2008 onder werklozen liet een verband zien tussen mindfulness-training en verminderde stress vanwege onzekerheden. Mindfulness is een training die erop gericht is je brein op het hier en nu te laten focussen. Psycholoog Lyons geeft als voorbeeld een oefening waarbij je je successievelijk concentreert op de vijf zintuigen. Telkens probeer je 3 dingen te identificeren: wat zijn 3 dingen die je nu voelt, 3 dingen die je hoort, 3 dingen die je ziet, enzovoorts. Door zo’n oefening te doen op het moment dat je gaat piekeren over onzekerheden, kun je een negatieve maalstroom van gedachten doorbreken. Je focust op het heden en dingen die je op dat moment als zeker ervaart.

• Bouw routines in

Door stress kun je problemen krijgen met slapen en eten. Om daar iets aan te doen kan het helpen om je dag helder in te delen, suggereert psychiater Patel-Dunn. Kies bijvoorbeeld een vaste tijd waarop je gaat slapen en opstaat. Het aanbrengen van structuur in je dag geeft een gevoel van controle.

• Laat dingen los en focus op zaken die je zelf kunt beïnvloeden

“Als je je sterk verzet tegen gevoelens van onzekerheid, kan je daar extra last van krijgen”, zegt psycholoog Sinclair. “Je ziet dat mensen tijdens de coronapandemie constant op zoek zijn naar informatie en de hele dag het nieuws checken, of hamsteren in de supermarkt. Dat zijn manieren om grip te krijgen op onzekerheid die uiteindelijk alleen maar zorgen voor meer stress en ongerustheid.” Het alternatief is een stap terugdoen, accepteren dat zaken zijn zoals ze zijn en de nadruk leggen op dingen die je zelf kunt beïnvloeden: wat je met je werk doet, de tijd die je met familie doorbrengt en het creëren van dagelijkse routines.

Het accepteren van onzekerheid is cruciaal voor je mentale gezondheid
Het accepteren van onzekerheid is belangrijk, ook in tijden van grote verandering. Daarbij moet je proberen realistisch te blijven over de mate waarin je controle hebt over gebeurtenissen. “We willen niet dat dingen onduidelijk zijn en toch is dat deel van het leven. Met het accepteren van onzekerheid zeg je: ‘Ik erken dat dit onderdeel is van mijn leven, ook al is het niet prettig'”, legt psycholoog Sinclair uit. Daarbij geldt: acceptatie is niet hetzelfde als berusting. Ook in onzekere tijden, zoals de huidige coronapandemie,  kun je actie ondernemen om zaken te verbeteren. “Het accepteren van onzekerheid vergt een actieve houding”, zegt psycholoog Lyons. “Je ontkent niet dat dingen zijn zoals ze zijn, maar laat je ook niet overweldigen door emoties. In de huidige situatie betekent dit dat je erkent dat je niet weet hoelang de coronapandemie duurt en hoelang we te maken hebben met sociale isolatie. Tegelijk probeer je scherp te krijgen welke mogelijkheden je wel hebt in die situatie.” (bron: Business Insider | Brianna Moné)