Geen tijd om te ontspannen? Dat kost je meer dan je denkt

di 22 apr 2025

Als we niets veranderen, dreigen psychische aandoeningen de huidige burn-outproblematiek in omvang te overtreffen. Een heldere en dringende waarschuwing van klinisch neuropsycholoog Rita Zijlstra. “We moeten beter om leren gaan met technologie, net zoals we leren een auto veilig te besturen. Alleen dan blijven we gezond en in balans, ook in deze digitaal verbonden wereld die de nodige uitdagingen kent.”

Digitalisering heeft ons veel gemak gebracht, maar ook een keerzijde: ons brein raakt overbelast door de constante stroom aan digitale prikkels. We staan continu ‘aan’, zowel op het werk als privé, waardoor we onvoldoende herstellen. Dit leidt tot mentale uitputting, chronische vermoeidheid en een toename van psychische klachten zoals angst, eenzaamheid en verminderde verbondenheid met anderen.

Wat kun je zelf doen om digitaal welzijn te verbeteren?
“Het begint met bewustwording en het creëren van een gezonde balans. Het ontwikkelen van gezonde digitale gewoontes zijn daarin belangrijk. Net als leren tijd vrij te maken voor offline momenten.”

1. Pauzeren
“Neem regelmatig pauze tijdens het werk: werk geconcentreerd in blokken van 60 tot 90 minuten en neem daarna een echte pauze. Ga even lopen, maak een praatje of kijk niet naar je scherm. Dus ook niet op WhatsApp tijdens werkpauzes en blijf offline tijdens hersteltijd. Dit helpt je brein om ervaringen te verwerken, tot rust te komen en innovatieve en creatieve ideeën ‘spontaan’ te krijgen.”

2. Digitale hygiëne
“Zorg voor digitale hygiëne: zet notificaties uit, zowel op je telefoon als je werkcomputer- of telefoon. Dit om afleidingen te minimaliseren in je vrije tijd of juist als je door moet werken. Of verplaats apps naar minder toegankelijke plekken op je telefoon.”

3. Herstelactiviteiten
“Beweeg en doe herstelactiviteiten: door beweging, zoals wandelen of een sport, afspreken met vrienden of werken als vrijwilliger, bouw je stress af en verbeter je fysieke en mentale gezondheid. Vermijd schermen in je vrije tijd en kies voor activiteiten die echt ontspanning brengen. Dat is dus niet scrollen, dat ziet het brein nog steeds als informatie verwerken en dus als werk en leidt niet tot herstel.”

4. Uitrusten
“Prioriteer slaap: leg je telefoon buiten de slaapkamer en vermijd schermen in de uren voordat je gaat slapen. Dit vermindert de digitale prikkels en helpt je om dieper en rustiger te slapen. Zelfs als je geen berichtjes binnenkrijgt, anticipeert je brein daar toch op en blijft alert.”

Voorkom digitale overload met slimme werkafspraken
Werknemers kunnen samen met hun werkgever afspraken maken om digitale overbelasting te voorkomen. Denk aan ongestoorde focusmomenten, echte pauzes en teamafspraken over meldingen en e-mailgebruik. Door samen bewust om te gaan met digitale prikkels, blijven teams beter in balans en ervaren werknemers meer werkplezier én energie na werktijd.

Tot slot
“Als we niets doen, gaan klachten zoals vermoeidheid en mentale overbelasting verder toenemen. We worden prikkelbaarder, krijgen kortere lontjes, isoleren ons en eenzaamheid neemt toe. De toekomst is digitaal, en in 2030 zal naar verwachting twee derde van ons werk samenhangen met technologie. Zonder duidelijke digitale routines en aanpassingen riskeren we een epidemie van psychische aandoeningen, groter dan de huidige burn-outproblematiek.” (bron: Intermediair)