Column: Tip voor luie coaches

ma 20 apr 2020 - Sido van der Meulen

De Canadese arts-onderzoeker Gabor Maté stelt aan de mensen die op zijn lezingen afkomen de vraag: “Wie van jullie heeft wel eens een krachtig signaal vanuit de maagstreek over het een of ander gekregen, dit vervolgens genegeerd en daar later spijt van gekregen?” Vele handen gaan de lucht in. Dan de vraag: “Wie van jullie heeft wel eens de omgekeerde ervaring meegemaakt van eenzelfde krachtig signaal, en dit eveneens genegeerd hebbende, daar achteraf blij om te zijn geweest?" Slechts één of twee handen gaan de lucht in.

De boodschap is dus: als je een signaal krijgt vanuit je lijf, vanuit je onderbuik bijvoorbeeld, neem dat echt serieus. De kans dat het verkeerd uitpakt is twee op de honderd.

Gabor Maté vraagt aandacht voor het feit dat in ieder mens het zenuw-zintuig systeem in een voortdurende verbinding staat met a. het immuun systeem, b. het hormonale systeem, c. het emotionele centrum en d. de grote buitenwereld waarin hij zich actueel bevindt.

Fysiologen vertellen geen sprookje als ze beweren dat er veel meer signalen vanuit de maag en het hart naar het brein gaan dan omgekeerd.
Het brein en het lichaam werken voortdurend samen om adequate antwoorden te geven op de situaties waarin ik verzeild raak. Ik hoef me maar uit te spreken over een van die situaties die mij op dit moment parten speelt of de hele machinerie gaat in werking. Die geeft meer signalen af dan dan ik op dat moment met mijn brein kan verwerken. Het brein is maar een klein onderdeel van dit hele systeem en heeft niet het overzicht dat de zenuwcellen in het maag-darm systeem en in het hart wel hebben. Dit ingenieuze systeem noem ik kortweg mijn intuitie. Het punt is alleen dat ik daar over het algemeen niet zo gemakkelijk toegang toe heb. Herkenbaar?

Ik zou dus niet veel meer dan voldoende tijd moeten nemen - en hier is wellicht discipline of een coach nodig - om mijn actuele situatie serieus te nemen.  Dat betekent: niet wegrennen omdat die situatie me onaangenaam voorkomt of me angst aanjaagt en ook niet snel een maatregel op mijn gevoel of instinct nemen om zo snel mogelijk een oplossing te forceren, dan mag ik erop rekenen dat al mijn sterke en zwakke punten met betrekking tot die situatie zich aan mij zullen ontvouwen. En dat ik zo al mijn mogelijkheden en bedreigingen, keurig gesorteerd en geordend, ontvang. De hele SWOT dus, waardoor ik vervolgens weet wat mij te doen staat. Een andere onderzoeker, Eugene Gendlin, heeft mij de techniek van het ‘focussen’ onder de aandacht gebracht. Ik heb dat als coach geleerd:  A luisterend in de rol van coach en B in de rol van coachee. A helpt B zijn ‘felt sense’  in zijn lichaam in taal om te zetten, op weg naar een compleet plaatje van zijn situatie. Als bij B , zoals dat heet, ‘het kwartje valt’ wordt dat gemarkeerd door de onmiskenbare lichamelijke verschuiving die B ervaart. Ervaren focus practitioners bellen elkaar soms op om niet anders te vragen van de ander dan even een half uur actief te luisteren. Na een half uur waarin B niets gezegd of gevraagd heeft zegt A dan: hartelijk bedankt, je hebt me reusachtig geholpen.

Gabor Maté: ‘When the body says no.’, In juli 2020in Nederland beschikbaar als ‘Wanneer het lichaam nee zegt’. Een standaardwerk op het gebied van de onlosmakelijke koppeling tussen lichaam en geest. Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en aan de hand van van vele voorbeelden en verhalen uit zijn eigen huisartsenpraktijk en zijn werk in de palliatieve en verslavingszorg, geeft Maté antwoorden over de rol van die de mind-bodyconnectie speelt in het ontwikkelen van lichamelijke en geestelijke ziektes. Hij geeft overtuigend bewijs voor deze link en laat bovenal zien dat wij allemaal de wijsheid bezitten om onszelf te helen: Als het lichaam nee zegt…

Eugene T. Gendlin, Focussen, gevoel en je lijf,  was een Amerikaanse filosoof die manieren ontwikkelde om na te denken over en te werken met een levend proces, ‘the felt sense’ en de ‘filosofie van het impliciete’.

Sido van der Meulen is coach en sparringpartner  voor bestuurders en lid van de raad van advies van het Tijdschrift voor Coaching. Daarnaast is Sido singer-songwriter en musicus.